Πώς να μιλήσουμε για τον σχολικό εκφοβισμό στην τάξη μας;

Ο εκφοβισμός είναι και πρόβλημα σχολικής πειθαρχίας. Οι δάσκαλοι έχουν ευθύνη για την ασφάλεια των παιδιών και τη δημιουργία πολιτισμένου κλίματος στο σχολείο. Κάθε φαινόμενο εκφοβισμού θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και από τη ρίζα του.
Ξεκινήστε, συζητώντας με τα παιδιά για τη σημασία της ενημέρωσης και της συζήτησης στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού. Για ποιο λόγο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι τι είναι και να μην βρισκόμαστε σε άγνοια ή μυστικότητα; Γιατί έχουμε ευθύνη να μιλάμε για αυτό;
Μαθητές, που εκφοβίζουν στη γειτονιά, δεν τολμούν να το κάνουν σε σχολεία, όπου οι κανόνες είναι ξεκάθαροι και οι παραβάσεις τους τιμωρούνται πάντα.
Κατόπιν, ρωτήστε τα παιδιά, να σας αναφέρουν, με καταιγισμό ιδεών, τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός (ποιες μορφές βίας, λεκτική, συναισθηματική, σωματική κλπ.) Μιλήστε ιδιαίτερα για την απομόνωση του παιδιού-θύματος και προσέξτε τυχόν παρανοήσεις-προκαταλήψεις του τύπου «έχει πλάκα», «δεν πειράζει», «το παιδί-θύμα φταίει» κλπ.
Προτείνετε στα παιδιά να κάνουν μια μικρή έρευνα στο σχολείο σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό: Θα δώσει χρήσιμες πληροφορίες και θα ευαισθητοποιήσει τα παιδιά σχετικά με το θέμα.
Αναρτήστε σε κάθε τάξη το σύνολο των κανόνων συμπεριφοράς.
Κοινωνικό συμβόλαιο: Συμπεριφερόμαστε, όπως θα θέλαμε να μας συμπεριφέρονται. Πώς φτιάχνουμε τους κανόνες συμπεριφοράς στην ομάδα μας, ώστε να σεβόμαστε όλοι ο ένας τον άλλον, κι όχι να πληγώνουμε ο ένας τον άλλον. Φτιάχνουμε λίστα κανόνων σωστής συμπεριφοράς μεταξύ των μελών που όλοι τηρούμε.
Συζήτηση για τα αίτια: Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει ο εκφοβισμός; Ποια είναι η αυτοεκτίμηση του θύτη και πώς επηρεάζεται αυτή του θύματος.
Διδάξτε τα παιδιά να σέβονται τις διαφορές μεταξύ τους.
Διδάξτε στα παιδιά τεχνικές διεκδικητικότητας και ενίσχυσης αυτό-πεποίθησης. Tρόποι που εκτιμώ τον εαυτό μου: δε χρειάζεται να μειώνω τους άλλους, ούτε να αμφισβητώ τον εαυτό μου. Καταιγισμός ιδεών για το πώς να νιώθουμε καλύτερα για τον εαυτό μας. Αλλαγή αρνητικών σκέψεων σε θετικές.
Διδάξτε σε όλα τα παιδιά ότι οι άπραγοι παρατηρητές δεν είναι αθώοι. Κανείς δεν πρέπει να ανέχεται τον εκφοβισμό, αλλά να τον αναφέρουν.
Μην περιμένετε μόνο από τα παιδιά ή τους γονείς να σας καταγγείλουν κάτι. Παρατηρείτε-έχετε το νου σας!
Μιλήστε με το παιδί-θύμα ιδιαιτέρως, καθώς και στα υπόλοιπα παιδιά ξεχωριστά για να μάθετε αν παρόμοια περιστατικά έχουν ξανασυμβεί. Κρατήστε σημειώσεις. Καθησυχάστε το παιδί-θύμα ότι δε φταίει εκείνο κι ότι θα αντιμετωπισθεί.
Μιλήστε στο παιδί-θύτη ιδιαιτέρως για τη συμπεριφορά του, τις συνέπειες και τις κυρώσεις που θα έχει αν συνεχίσει. Μην πιστεύετε ψευτο-δικαιολογίες, ότι απλά παίζαμε και γελάγαμε: Αν ήταν παιχνίδι διασκέδαζαν και γέλαγαν όλοι;
Κρατήστε τις γραπτές μαρτυρίες και παρουσιάστε στο σύλλογο διδασκόντων και τους γονείς των εμπλεκόμενων παιδιών. Ζητήστε από τους συναδέλφους να είναι επίσης σε επιφυλακή.
Δώστε κατάλληλη ποινή στον εκφοβιστή (όχι σωματική τιμωρία, ούτε ταπεινώσεις κι εξευτελισμοί).
Επιμείνετε από τον εκφοβιστή να ζητήσει συγνώμη από το παιδί-θύμα, καθώς και να επιστρέψει ότι πράγματα ή χρήματα του έχει αποσπάσει. Ενημερώστε τους γονείς του θύτη.
Προσπαθήστε να σπάσετε την κλίκα των εκφοβιστών, αν έχει δημιουργηθεί κάτι τέτοιο. Συνήθως το πιο επιθετικό παιδί δρα ως αρχηγός, ενώ άλλα παιδιά ακολουθούν από φόβο.
Κρατήστε στενότερη επιτήρηση στο επιθετικότερο παιδί και προσπαθήστε να προσανατολίσετε τα υπόλοιπα παιδιά σε άλλες δραστηριότητες και σε υποστήριξη των συμμαθητών τους.
Παρακολουθήστε την πορεία των πραγμάτων.
Μήπως μετά από λίγο καιρό συμβαίνουν πάλι τα ίδια; Αν δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μόνος/η, συζητήστε το με το σύλλογο διδασκόντων, την προϊστάμενη αρχή της περιφέρειας σας και ζητήστε εγγράφως τη συνδρομή τους καθώς και τη συνδρομή ειδικού.Αν υπάρξει σοβαρός τραυματισμός, ενημερώστε την τοπική αστυνομία.
Επιτηρείτε για περιστατικά εκφοβισμού στα διαλείμματα, στις αυλές, στις εκδρομές. Αν το παιδί-θύμα είναι απομονωμένο, σκεφτείτε με ποια άλλα παιδιά θα ταίριαζε και μιλήστε σε αυτά για να κάνουν
παρέα.
Να είστε συνεπείς και δίκαιοι στις παραβάσεις κανόνων συμπεριφοράς.
Δημιουργήστε κουτί παραπόνων στην τάξη, όπου τα παιδιά ανώνυμα καταθέτουν όσα συμβαίνουν. Η ακόλουθη συζήτηση προωθεί την υπευθυνότητα, χωρίς να μειώνει πρόσωπα.
Η πρόληψη της βίας και η αρμονική συνύπαρξη θα πρέπει να είναι στην καρδιά των στόχων της παιδείας μας:τέτοια θέματα μπορούν να «δουλεύονται» σε οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο.