Οι κύκλοι του «εγώ» μου –δραστηριότητα ενσυναίσθητης κατανόησης

Άννα Παππά
δασκάλα-συγγραφέας

«Είναι σημαντικό να μπορoύμε να δούμε με τα μάτια του άλλου και να ακούμε με τα αυτιά του» Alder

Για να μπορέσει ο δάσκαλος να λειτουργήσει αποτελεσματικά μέσα σε ένα μαθητοκεντρικό μοντέλο μάθησης και για να μπορέσει να υπάρξει μια εποικοδομητική, βοηθητική διαπροσωπική σχέση, θα πρέπει να εφαρμόσει δράσεις κατάλληλες να εμψυχώσουν, που να υποστηρίζουν τους μαθητές  και να δείξει ταυτόχρονα ευαισθησία στις κοινωνικές και συναισθηματικές τους ανάγκες.

Οι «κύκλοι του εγώ μου» είναι μια δραστηριότητα που θα βοηθήσει τους μαθητές, να διερευνήσουν  τα διαφορετικά χαρακτηριστικά  της  ταυτότητάς τους και τον δάσκαλο να κατανοήσει τον κόσμο των μαθητών του, έτσι όπως οι ίδιοι τον αντιλαμβάνονται και να αποκρυπτογραφήσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους.
Στο πρώτο στάδιο της δράσης, το διερευνητικό, ο κάθε μαθητής ενθαρρύνεται να εκφράσει ελεύθερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Στο δεύτερο στάδιο, αυτό της ενόρασης, ο δάσκαλος – εμψυχωτής πρέπει να μπορεί να διακρίνει και να κατανοήσει τα στοιχεία εκείνα που κινητοποιούν ή εμποδίζουν τον μαθητή να επιτύχει. Στο στάδιο αυτό απαιτείται από τον δάσκαλο να χειριστεί την προσέγγιση με λεπτότητα και προσοχή, ώστε να μην παρεξηγηθεί. Στο τρίτο στάδιο έχουμε την αυτοαποκάλυψη, που είναι η συσχέτιση των «πιστεύω» όλων των μελών της ομάδας-τάξης. Αυτή η αντιστοιχία εμπειριών, σκέψεων ή συναισθημάτων μεταφέρει στον μαθητή το μήνυμα της ενσυναίσθησης κι έτσι προάγεται η ενόραση.
Το βασικό ερώτημα που μπορούμε να θέσουμε σε εμάς και στους μαθητές μας είναι: Ποιος είμαι; Ποιοι είμαστε; Τι είναι αυτό που μας κάνει μοναδικούς; Τι είναι σημαντικό για εμάς;
Πριν από την ολοκλήρωση αυτής της δραστηριότητας είναι απαραίτητο και ο δάσκαλος να κάνει τη δική του ταυτότητα στους «κύκλους»  για να δείξει ότι η ανταλλαγή πληροφοριών δεν αφορά μόνο τα παιδιά, αλλά όλη την ομάδα-τάξη συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου.
Υπάρχουν πολλά στοιχεία του εγώ μας που μπορούμε να παρουσιάσουμε, π.χ. τις ελπίδες και τα όνειρα, τόπος γέννησης, τόπος που ζει, η οικογένεια, οι φόβοι, τα κατοικίδια ζώα, την ομάδα, το αγαπημένο φαγητό κλπ.
Ένα χάρτινο άσπρο πιάτο ή χαρτόνι με ομόκεντρους κύκλους, χρώματα  και οι κάρτες  εμψύχωσης- συζήτησης είναι τα υλικά μας. Στο κέντρο του πιάτου τους, παιδιά δάσκαλος θα σχεδιάσουν  μια εικόνα του εαυτού τους και θα περιγράψουν τις διάφορες πτυχές του εγώ τους. Θα τοποθετήσουν   τα σημαντικότερα, για αυτούς,  χαρακτηριστικά της ταυτότητάς τους στο κέντρο και αυτά που είναι λιγότερα σημαντικά πιο μακριά. Στη συνέχεια οι μαθητές σε μικρότερες ομάδες θα μοιραστούν την ταυτότητά τους με τα υπόλοιπα μέλη για να ταυτιστούν ή για να διαφοροποιηθούν μεταξύ τους. Σημαντικό είναι να κατανοήσει το κάθε μέλος  τι είναι αυτό που το καθιστά διαφορετικό, αλλά και τόσο σημαντικό για την ομάδα. Στον κύκλο ολομέλειας γίνεται συζήτηση και  αναγνωρίζουν στοιχεία του εγώ τους  στο εγώ των άλλων.

η ιδέα προέρχεται από το SLN